گورستان و زیارتگاه شهسوار مربوط به دوره معاصر است و در شهرستان ایذه، شهر باستانی ایذه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در این گورستان باستانی نقش نگاره ای سنگی مانند اشگفت سلمان و کولفرح دارد که قدمت آن را از هزاران سال پیش نشان می‌دهد. در این گورستان آرامگاه و شیر سنگی ملامحمد خان دینارونی معروف به محمدخان قمه طلا واقع است وی که رئیس ایل دیناروند بود به دلیل لیاقت و شجاعت در ایل دیناران از احترام زیادی برخوردار بود سردار ظفر بختیاری در کتاب تاریخ بختیاری او را جز افرادی می‌داند که لیاقت ریاست بر بختیاری را داشتند. این گورستان یکی از غنی‌ترین منابع وجود شیرهای سنگی بختیاری است.
خوب است بدانید شیر سنگی یا برد شیر نماد ایل بختیاری در استان خوزستان به شمار می‌رود که در زمان‌های قدیم آن را به نشانه‌ی شجاعت و دلاوری در شکار و جنگ بر سر مزار بزرگان قرار میدادند.
شیرهای سنگی نه تنها به عنوان نمادی از شجاعت و دلاوری فرد متوفی شناخته می‌شوند، بلکه نشان‌دهنده ارتباط عمیق قوم بختیاری با طبیعت و حیوانات وحشی مانند شیر هستند. این ارتباط فرهنگی و معنوی با شیر به عنوان نماد قدرت، در طول تاریخ در هنر و ادبیات بختیاری هم بازتاب یافته است.
در واقع باید گفت که قرار دادن مجسمه شیر بر روی قبرها در قبرستان شهسوار، نشان‌دهنده این است که فرد متوفی در دوران زندگی به عنوان جنگجو یا فردی شجاع شناخته می‌شده و مورد احترام جامعه بوده است.
این مجسمه‌ها به نوعی نقش اجتماعی فرد را بعد از مرگ حفظ می‌کنند و به بازماندگان یادآوری می‌کنند که باید به یاد نیاکان خود باشند.
در تندیس‌های قبرستان شهسوار دستهای شیرها به نشانه حراست به جلو کشیده شده و در پهلو مزین به نقوش شمشیر و خنجر هستند. مشخصات متوفی هم بر گرده آنها نقش شده است. تمام شیرها به یک سو قرار داده شده‌اند که اگر این احتمال را در نظر بگیریم که مسلمانان در این گورستان دفن شده‌اند، احتمالاً دلیل این امر رو به قبله بودن گورها بوده.
قبرستان شهسوار یا گورستان شیرهای سنگی همان‌طور که گفتیم از قدمتی دیرینه برخوردار است. این آرامستان مربوط به دوره صفویه است. گرچه برخی از قبرها و شیرهای سنگی ممکن است قدمتی بیشتر داشته باشند. گفته می‌شود که حدود ۶۰ شیر سنگی در آن وجود داشته است که متأسفانه اغلب تخریب شده‌اند.
با این حال شیرهای سنگی باقی‌مانده همچنان صلابت خود را حفظ کردهاند. نقش و نگارهای روی مزارها هر کدام گواهی بر پیشینه کاری فرد متوفی اشاره دارند. گورستان شیرهای سنگی در جنوب ایذه، که به نام “گورستان شیرهای بختیاری” هم شناخته می‌شود، قدمتی چند صد ساله دارد و اگر به بازدید از مکان‌های تاریخی علاقه دارید نباید بازدید از آن را از دست بدهید.
